CANH CHUA
Thủy Lan Vy
(Thương
nhớ Gò Công, quê tôi với hai mùa mưa nắng)
Tôi sinh ra và lớn lên trong một miền
đất phèn chua nước mặn, có một bờ
biền kéo dài từ cửa sông Soi Rạp chạy tới
cửa sông đầu tiên của Sông Cửu Long đó là
Cửa Tiểu, mùa nắng thì đất nức nẻ, mùa
mưa có lầy lội nhưng tương đối
dễ chịu hơn, ruộng đồng có nhiều tôm
cá, rau cỏ mọc xanh non, người dân miền Tây, hay
nói riêng người dân Gò Công trong việc cơm
nước hàng ngày thường thích ăn hai món, thứ
nhất là mắm kho, thứ nhì là canh chua. Mắm kho thường trên măm chỉ
độc nhất một món mắm và dĩa rau, khi thì rau
luộc, khi thì rau tươi tủy mùa và tùy hoàn cảnh
sống, canh chua thường kèm theo một món mặn khác
nữa thường là tôm rang hoặc là cá kho. Tôi là
người Gò Công dĩ nhiện cũng không qua
được thói quen sở thích dó. Canh chua, một món
canh, được thực hiện với nhiều hình
thức khác nhau, từ rau cho tới thit, tôm, cá, nấm…
Tôi chỉ kể đến những tô canh
chua mà tôi đã được ăn, do mẹ, do chị tôi
nấu, do chính tay tôi nấu, do ăn từ tiệm cơm,
nhà hàng, những tô canh chua lén nấu trong tù và những tô
canh chua trong một vài nhà hàng tại thành phố Houston.
Canh chua thì phải có chất liệu làm ra
chua, chất chua thường được lấy từ
me, me thì có nhiều lọai tùy theo tuổi của trái me,
khoảng tháng năm sau những trận mưa đầu
mùa cây me bắt đầu rụng lá, người Sài Gòn
một thời ở lứa tuổi đôi mươi,
lứa tuổi còn cắp sách đến trường không
thể nào quên được những chiếc lá me rơi
rụng bay bay trên vành nón lá, bay bám trên vai áo ai mà vải
lụa còn nguyên màu trắng, màu trinh nữ, của những
con đường Gia Long, Đồn Đất,… nhìn
những tà áo thướt tha của những người
đẹp từ Trung Tâm Văn Hóa Pháp chậm bước
năm ba cô, trời thì phơn phớt mưa bụi bay, gió
nhè nhẹ thổi… Từng chiếc lá, từng chiếc lá,
rơi bay bám trên nón, trên tóc… Nhìn cảnh nầy dù cho lòng ai đang
chai đá cũng dễ dàng rung cảm viết ra… thơ, hơi dong dài một
chút. Khi cành me trụi lá, cây me sẽ được thay
bằng một màu áo mới, lá me non mọc ra từ
từ, lá me non là chất liệu nấu canh chua thật
ngon. Mỗi năm cây me chỉ thay lá một lần thì làm
sao có đủ lá me nấu canh chua quanh năm, ngoài việc
thay lá hàng năm, me vẫn tăng trưởng bằng cách
ra thêm đọt, hái đọt hơi lâu hơn hái lá non
đúng mùa thay lá, ngoài ra người ta còn dùng lửa (đốt
bằng đuốc) đốt sơ một vài nhánh
thấp, sau đó lá me bị đốt rụng đi, và
một lớp lá me non sẽ mọc ra thay thế.. thế
là lại có lá me nấu canh chua. Me ra hoa và kết trái, me
mới ra trái là me mắt mèo, me gần chín bong vỏ ra là me
dốt,Mấy cô thường ít dám ăn me dốt
trước chỗ đông người vì sợ bị
chọc là ăn me dốt…lại, me chín được hái
lột vỏ chít bỏ hột, trộn ít muối vắt
lại thành từng vắt bán ngoài chợ, mẹ tôi thường
mua me chín về lột vỏ chít hột trộn chút
muối phơi vài nắng rồi nhận vào khạp
để dành ăn quanh năm Mỗi một lọai cá,
lọai tôm, lọai thịt nấu với một lọai
me hay lá thích hợp sẽ ngon hơn khi nấu với
thứ chua khác.
Ngoài me và lá me, ở Gò Công còn một
lọai cây thuộc thân thảo đó là cây Giấm., cây
nầy có dáng dấp bằng cây đậu bắp( bắp
tây) lọai 3 tháng lá có hình khuyết sâu, mặt lá hơi
nhám, một nồi canh chua khoảng 3 tô nước thì hái
chừng mươi lá là đủ chua nồi canh. Gò Công
không có cây Vang mọc nhưng ngoài chợ thỉnh thoảng
cũng có bán lá vang, lọai nầy có vị chua thanh
thường dùng để nấu canh chua gà, kẹt
lắm người ta mới nấu canh chua bằng
giấm hay chanh. Ngoài
ra còn có canh chua khóm, canh cải chua, canh măng chua, canh môn
chua, canh khế chua, canh bần chua…
Những năm còn cắp sách đến
trường, buổi trưa tan học, trên
đường về mưa rơi lất phất,bụng
đói meo, tới nhà cất cặp, mũi hít hít đánh mùi
canh chua từ nhà bếp… măm cơm với tô canh chua lá
me, mẹ nấu với cá chốt, con cá chốt tôi không
nhớ rõ tháng nào, mà con nào cũng đều có cặp
trứng vàng ló ra ngoài bụng cá, nồi canh có lá me, giá, cà
chua, mẹ nêm ớt xắt khoanh, rau ngò om xắt
nhuyển, mùi lá me chua, mùi thơm rau om… thấy ruột cào
xót xa…, măm nhôm với tô tai bèo canh, một dĩa nhỏ
đưng nước mắm, ớt đỏ dầm
bể bể… cơm nóng, năm đệ tam, tôi dzớt
liền 5 chén kiểu có hình ông
rồng mà miệng vẫn còn muốn ăn nữa,
trứng con cá chốt nó bùi, thịt cá chốt gắp nguyên
con, suốt bỏ xương sống, chút lá me, chút cà giá…
chấm nhẹ lên dĩa nước mắm, ôi… chua cay béo… răng bén nhai thấy ngọt ngào làm sao… Bên
Mỹ nầy bao nhiêu tiền mới đổi lấy
được tô canh chua lá me nấu với cá chốt?
Ngoài cá chốt cũng với các lọai rau tẩn liệm
như trên mẹ còn nấu với đầu cá Gún, với
ruột con nghêu trắng, với con Còng, với con Rạm,
với con cá bống kèo, riêng với cá kèo khi nấu, cá kèo
không cắt ra làm hai mà phải để nguyên con, vì
bụng con cá kèo với mật đăng đắng,
với ruột gan béo ngậy, các đôi đũa chỉ
thường chỉa vào khúc đầu mà ít chịu
chỉa khúc đuôi, nên sau nầy nấu canh chua cá kèo
mẹ để nguyên con cho khỏi cảnh lựa
chọn; để rồi mẹ phải ăn toàn là
đuôi cá.
Những ngày tết, ngày mồng một nhà thường
cúng ông bà bằng cơm chay, ngoài các món thường lệ,
mẹ không quên nấu nồi canh chua chay, cũng giá, cà,
bắp tây, bạc hà, thay vì nấu với thịt cá,
mẹ nấu với nấm búp chẻ hai, với tàu
hủ chiên xắt vừa miếng gắp, nấu với
me chín, phải biết dằn chút đường, muối
nồi canh mới thơm chua dịu, mới ngọt ngào,
rau nêm vẫn là ngò om hay là ngò gai, cũng có khi là rau tần
dày lá. Buổi cơm tết, tô canh chua nầy ăn với
mì căng xé sợi xào với nước tương,
xả ớt,với tàu hủ ky. Củ bo rô, chị làm bó
sổ,hấp chín xong chị cắt thành khoanh kho tiêu,
cũng có bì cuốn chay, nem chay cô thứ tư làm bằng
vỏ bười… Đi chúc tết về, bụng lép.
Gặp măm cơm nầy …mẹ ngồi bên nồi
cơm xúc muốn mỏi tay…, canh chua chay ngoài rau rác như
trên những ngày rằm mùng một mẹ còn nấu canh chua
nấm rơm tàu hủ với khóm, thêm chút giá cà chua, rau nêm
bằng lá quế xắt nhỏ, cũng không quên chút ớt
cắt khoanh ăn với ruột hột khổ qua bầm
nhuyển xào xả ớt, thêm một dĩa nhỏ chao
hiệu Ông Phật ở trần, một dĩa rau
sống… thì chay cũng ngon
miệng như mặn.
Canh khóm mẹ với chị Hai
thường nấu với cá biển, khóm Bến Lức
nấu canh với đầu cá thu hay là cá Chim Điệp,cá
Cu Đen đặc biệt khóm nấu tôm đất
cắt đầu nêm lá quế là hết chê, ăn kèm món
canh khóm nấu tôm đất là một dĩa tôm đất
cắt đầu rang muối ớt đường,
trời chiều bảng lảng măm cơm dọn trên
bộ ván nhà bếp trống vách, nhìn mây trời lờ
lững trôi, từng đàn chim bay hình chữ V về
ổ, thỉnh thoảng chim lạc đàn buông vài tiếng
kêu văng vẳng từng không, với nồi cơm nóng
nấu bằng gạo nanh chồn,cơm cạn để
lên mặt nồi cơm vài cọng lá dứa, tô canh khóm tôm
rang dĩa muối ớt đỏ cay xé, trên thành măm
để vài trái ới chỉ thiên hườm chín… Thôi thì… nuốt như cò!
Tháng mười một tháng chạp ta, gió
chướng thổi về, mới đầu mùa gió
chướng yếu trong mình dễ sinh bệnh, phong dao có
câu “Gió nào độc bằng gió Gò Công” thì Gò Công có cây so
đũa bắt đầu trổ trắng bông, Sau
nầy có thêm một loại hoa so đũa màu tím. Lúc tôi ở
tù về trông thấy hoa so đũa tím tôi nhìn hoài vì
với tôi màu tìm có nhiều kỷ niệm.Cây so đũa
tơ cao khoảng mét rưởi hái còn dễ chứ cây vài
tuổi phải dùng sào
thọc, ngước mặt lên trời, cổ mỏi mê,
người dân thường dùng chữ đi thọc bông
hơn là đi hái bông, lặt bông bỏ cuống, bỏ
nhụy (Nhụy có phấn
vàng ăn hơi nhẩn nhẩn), đậu rồng
xắt liễn,, với hai thứ nầy cũng đã
đủ nấu nối canh chua với me dốt dầm
bỏ hột, nêm ngò gai nấu với tôm đất dùng kéo
cắt đầu, chưn, đuôi cho sạch sẽ,
đặc biệt dân Gò Công ăn canh nầy chấm
với muối ớt chứ không chấm nước
mắm, khi bắt đầu nấu ăn thì cối muối
ớt được đâm trước, ớt sừng
trâu đâm đủ bể chứ không cần nhuyển, trộn
với muối đem để lên mặt hồ
nước phơi nắng ngoài sân, tới bữa ăn
muối khô trắng điểm ớt cay hồng rất
ngon. Bông so đũa nấu với cá kèo cũng rất
ngon.Canh chua để cúng giổ mẹ thường
nấu với cá lóc, cá lóc cở trên kilo, lạng da lòi thịt
trắng bóc, cũng cà giá bắp tây hay đậu rồng,
bạc hà, tùy mùa , nồi canh chỉ cần bốn vị
rau là quá đủ, tô canh chín vớt đầu cá lóc bây
giờ đã chín nở nang để gần bít dĩa bàn
trắng, cái đùm ruột lòi ra với lá gan ngà vàng,
lớp mỏng mở trắng, túi mật nhỏ xanh
đen… bỏ vào chén, kèm vài lá quế, húng cây, lua vô
miệng, rau thơm, gan ruột béo ngậy, mật đăng
đắng… cắn một khúc ớt chỉ thiên, nhai
ngập răng, chiêu một ly nhỏ rượu nếp
Bình Ân… khà một tiếng, mệt nhọc của buổi
làm tan biến ngay. Ngồi chung măm nhiều người
nếu thấy tuổi tác mình còn kém nhiều người
trong bàn thì đừng bao giờ chòi đũa vô gắp
đùm ruột cá lóc…. Đó là biết cách trọng
người trên dù chỉ là luật bất thành văn. Khi
người lớn tuổi nhất bàn gắp ruột
bỏ vào chén ai thì người đó cám ơn rồi
hưởng tự nhiên... Thời tôi chưa vào lính còn ăn cơm nhà
tôi chưa biết ăn cá tra vì ba tôi tính rất kỷ
lưởng khác hẳn tôi tính ăn tạp, Ba tôi có mặc
cảm cá tra ăn cức, nên dù cá tra nuôi cám ba cũng không
ăn nên mẹ tôi đi chợ không bao giờ mua lọai
cá nầy.Cá tra nấu canh chua nhậu rất là hao
rượu.
Mỗi lần mẹ nấu canh chua,
thấy tôi mẹ thường bảo tôi ra vườn
chuối xem quài chuối nào già bẻ vài trái chuối ở
nải chuối chót, mẹ gọt bỏ vỏ xanh,
cắt từng khoanh, nồi canh chín, chuối thấm chua
ngọt mặn, cắn vào miệng, lưỡi sẽ báo
cho cảm giác chuối dẽo, bùi nhai nuốt xong miếng
chuối là chòi đũa tìm gắp miếng chuối khác
ngay…
Nhiều khi đổi rau nấu, mẹ ra
vườn chuối lựa một cây chuối con bụ
bẩm, bỏ một vài bẹ già bên ngoài xắt thật
mỏng ngâm liền vô nước pha với chút giấm cho
chuối khỏi đen, rau chuối nấu với lá me tôm
đất, nêm rau tần dày lá, ăn xong tối ngủ
thấy mát mẻ trong mình. Bên nầy tôi cũng có trồng
mấy cây chuối, hôm nào rảnh cắt cây chuối con
nấu canh chua, tôi xắt chuối mà nhớ mẹ thấy
mắt cay cay…Nhớ con tôm đất nằm trong rổ còn
kêu ro re… Tàn đời cũng không quên được cảnh
quê nhà…
Cá lóc lạng da, cắt khúc mẹ chiên
sơ với tỏi phi vàng, nồi canh cải chua đang
sôi mẹ thả cá vào , nhìn cá vừa chín tới mẹ
thả thêm cà chua nêm hành lá, dằn khá đường cho
nước chua dịu, canh nầy ăn cũng quên thôi,
bởi cá lóc thịt vốn ngọt sẵn, nay chiên sơ
áo mở da rám cưng cứng, thịt nở thấm chua,
lưởi vừa chạm vào chưa kịp nhai là đã
muốn nuốt để gắp miếng khác…Ngoài cá lóc, Gò
Công còn có con cá ngát, cá ngát có ba ngạnh, đâm trúng thịt
dễ bị làm độc sưng vù. Cá ngát mẹ tôi mua
về tới nhà thường còn sống khá lâu, mẹ
đập đầu, vuột tro. Thịt cá ngát dai hơn
cá lóc, canh chua cá ngát cũng là món đặc biệt của
Gò Công.Nhà có khách… nhậu,
múc tô canh chua với đầu con cá ngát, dĩa nước
mắm trong dầm ớt, chủ khách sương
sương cũng phải nửa lít mới hết tô
mồi..
Môn chua và măng chua me tôi thỉnh thoảng
mới nấu, ba tôi không thích hai lọai chua nầy
lắm.Măng chua nấu với cua nghé (Cua…vị thành niên), loại cua
sông cua biển lứa, không lớn lắm, tách ta bỏ mu,
lấy gạch, bỏ yếm chặt cua ra làm đôi
rồi làm tư, canh chua măng nấu với cua lạ
miệng ăn cũng hao cơm lắm.
Canh chua ngoài việc ăn cơm rất hao
gạo, canh chua còn là món nhậu rất bắt mồi,
tất cả các loại đầu cá nấu chua
đều được dân nhậu chiếu cố,
nhậu với canh chua không dùng cơm trắng mà ăn kèm
với bún, với rau thơm như húng cây, mò om, ngò gai,
quế, giá…gắp một đũa bún, chan nước chua
có rau như đậu bắp, cà giá, dẽ một
miếng cá, gắp thêm vài cọng rau sống, lua vào
miệng, vừa nóng, vừa nước, trơn trơn
như bún, ngot thịt cá, thơm rau, chỉ có rượu
đế hay rượu Tây nguyên chất mới trị
nỗi món nầy.
Đầu mùa mưa lúc mà lá me non trổ thì
ngoài chợ cũng bán đầy ếch nhái, ếch nhái
sống thì buột eo ếch lại từng chùm, nhái làm
sẵn lột da trắng phíếu, canh chua lá me nấu
với ếch hoặc nhái ăn kèm với nhái xào bột cà
ry, hay ếch xào xã ớt… nhắc lại mà đã tiết tâm linh
huống hồ gì được trông thấy măm cơm
trước mặt…
Đại khái vài lọai canh chua mà mẹ
và chi tôi thương hay nấu trong các bữa ăn thường
ngày, tôi học được hết các món nầy và
dễ dàng thực hiện , khi khoát áo nhà binh, rời
khỏi vòng kiểm soát của gia đình, tôi quên vội
vàng đời sống mẫu mực ở nhà, bắt
đầu lưu linh lưu địa, bởi thời
chinh chiến đời lính quá mỏng manh, dù là tôi chỉ
là lính bán tác chiến. Thời chiến, dân còn bị
chết một cách oan uổng thì nói gì đến lính…
Đơn vị tôi thuộc đơn vị tổng
trừ bị nên rày đây mai đó trên khắp bốn vùng
chiến thuật, ăn quán ngủ đình ngủ chợ,
từ những món ăn bình thường tôi
được nếm thử nhiều món lạ
địa phương, tôi về Chợ Gạo
đước ăn canh chua chuột với chuột
muối xã ớt chiên dòn, mới đũa đầu còn
bờ ngở, nuốt khỏi họng thấy ngon quá,
thịt chuột có thua chi thịt gà, nhất là chuột
chiên sả ớt,Con chuột được làm lông, mổ
bụng lấy bỏ những gì phải bỏ, hái lá chanh
bao quanh chuột đem nướng sơ rồi mới
chặt miếng ướp gia vị đem chiên.Chuột
chín vàng tươm mở, thơm ngon béo làm sao, gắp
miếng chuột đưa vào răng cắn dòn khứu,
thịt chuột dai, thơm xả, cay ới, mặn mà
của muối, nước miếng tuôn ra trơn cổ
nuốt như cò. Hôm nào có chút đỉnh “Anh hai”của
chị đi chấm thi chia cho tiền phơi đờ
rút, hay của mẹ nhét cho khi về phép…Tôi làm một màn xi
nê Lê Lợi với cô bé mắt nâu, xuất 9 giờ tới
12 giờ, tan hát, miệng còn thơm mùi môi của nhau, hai
đúa tà tà ghé vào Hương Lan, áo trận giày sô với
một hoa mai vào đây thì lương phạn thấy
ngại ngần. Em cũng biết điều, kêu một
tô canh chua gà nấu lá vang,
một tô cá rô kho tộ, Vị chua của lá vang khác hẳn
mọi vị chua khác, thịt con gà giò, gặp nước
chua săn cứng, cá rô trong tộ bóng mở hành, thơm
tiêu đang sôi sùng sục, chưa ăn tôi đã vội kêu
thêm một dĩa cơm trắng… làm như đói thời
Cộng Sản, với một chai 33, với tôi thà không
uống chứ uống một chai nhột cổ lắm,
vậy mà cũng nhín nhín uống tới tàn bữa cơm..bởi
cái bóp quá lép . Sài Gòn thời thập niên 70 tràn ngập quán
ăn nhậu, ở đâu có trại lính là ở đó có
quán nhậu, tựu chung món canh chua trong quán nhậu có chút
biến đổi hình thức, trước dây
người ta gọi là ăn Cù lao sau nầy quen gọi là
lẩu, chữ cù lao thì dễ hiểu vì than lửa
được đặt ở giữa, còn lầu thì ai
chuyên môn tìm hiểu giùm, tôi thì
không rõ nghĩa,Nước chua được đặt
trong lầu, một dĩa đủ các lọai rau nấu
như bạc hà, giá, bắp tây, cà chua, ớt, ngò gai, rau om.
Kèm một dĩa bún và dĩa rau sống, thường là con
lươn chiên sơ với mở phi tỏi gọi là
lẩu lươn, nếu thay lương bằng cá bông lau
thì là lẩu cá bông lau… quán nhậu nào cũng đại khái
như vậy. Đơn vị tôi đóng cuối
đường Phan Đình Phùng trải dài trên bờ sông
Thị Nghè nên anh em chúng tôi thường nhậu gần khu
đài phát thanh, quán chị Ba Mập ngả tư Tự
Đức và Nguyễn Bỉnh Khiêm, hay ra Phan Thanh Giản
về hướng xa lộ thì thường xuyên vào quán
Lường Nghi, có khá tiền thì vào Thanh Thanh để
nhậu còn nghe nhạc sống, lẩu lương
đường Sương Nguyệt Anh buổi tối
cũng rất đông khách, lẩu chua ở quán Biên Thùy,
ở Thanh Hải( Ngả tư Quốc Tế) thường
các món nhậu ngon dở là
ở vài đũa đầu, dô vài chai rồi thì quán nào
như quán nấy, lậm men thì cũng khó phân biệt ngon
với dở .Lúc ra Pleiku, thành phố chỉ độc
nhất có quán cơm Mỹ Tho, lương quan hai tôi
với thằng em, Trung Sĩ Mỹ, mỗi tháng chỉ dám
ghé vào đây một lần ăn cơm với canh chua cá
lóc và cá lóc kho tộ. thời cuối năm 1974 quốc
lộ 19 bị cắt, cá lóc tươi từ Sài Gòn ra
Pleiku phải đi bằng máy
bay, hai thầy trò kêu một chai bia trâu….Ôi tiền lính,
tiền xương máu sao mà ít thế…
Lúc vào trại tù Mỹ Phước Tây,
đi đào kinh, bắt đườc con cá con tôm con
ếch con cóc… thường
chiều về xuống tắm dưới kênh Dương
văn Dương, vừa tắm mát vừa vớt lục
bình bẻ cọng non thế làm bạc hà, me có sẳn nhà
thăm nuôi cho. Nấu lon gô canh chua với rắn bông sún,
rau nêm không có cắt đở lá cà nêm cũng thơm,
vậy mà ngoài phần cơm trại phát nấu thêm lon
sữa bò gạo, vét láng sạch nồi mà miệng vẫn
còn muốn ăn nữa… Những gia đình còn khá, gửi
thăm con em bằng khô cá tra… Nhiều bạn đồng
cảnh nấu nồi canh chua với đầu con khô cá
lan phồng… Mùi thơm bay điếc mũi, đầu khô
chín, nở nang trông như đầu cá tươi tôi không
dám nhìn nồi canh chua nầy lâu vì quá thèm..Ngày tháng lưu đày
ra đất Bắc mới biết ăn chua cơm
mẻ; ba tháng mới được nhận gói quà 5 kilô thì
chỉ có bổ xương, Xương không tẩm bổ
sao lại lồi ra từ xương mặt, xương
sườn , xương đít, người tù Cộng
sản nào mà không bổ xương.Cơm mẻ cũng là
loại chua quý vì thực tế cơm không có ăn lấy
đâu ra mà làm mẻ. Rau muống lén hái nhét cứng trong lon
gô, độn thêm trong bụng trong lưng. Về xổ ra
cũng nấu được một soon khoảng 4 tô,
vậy mà chỉ rau muống với cơm mẻ, chút
nước muối… kèm chén bắp… ăn xong nồi canh còn
liếm mép thèm thuồng Lúc ở Hà Tây tôi ở đội
rau nên tương đối có rau ăn đầy
đủ,Hột giống bắp tây đem từ trong Nam
ra, Cộng Sản Bắc Kỳ không biết ăn
đậu bắp, chúng chê …dzớt dzớt”, mùa giáp tết
có bắp cải, có rau cần nước… Cần và
bắp cải nấu canh chua với tôm khô, đậu
bắp nấu lẫn rau muống ăn để mà
sống tạm qua ngày… Món canh có tôm khô là món“ Cao cấp” trong tù.
Lúc qua Nam Hà, tháng 3 trời nóng đổ lửa mà trại
Nam Hà lại trồng nhiều bí rợ (Ngoài đó gọi là bí ngô), trời nóng mà
ăn bí luộc hoài ngán chết, tôi đi đốn
củi trên rừng bứt lá vang về nấu với bí. Lá
vang bí rợ và nước muối chỉ thế thôi mà
lại dễ nuốt hơn bí luộc không.
Ngoài ra người miền Nam còn nấu
canh chua với rau nhúc, một lọai rau trồng trong ao
nước ngọt, nước phải trong sạch rau
mới sống, đây cũng là lọai rau khá đắc
tiền bán ngoài chợ.
Những ngày tới miền đất
tự do, tôi tạm dung trên một thành phố lớn
thứ tư xứ Mỹ, với người Việt
đông đứng thứ hai
ở hải ngọai nên chợ Việt bán dầy
đủ các thứ ở Việt Nam có. Chút đất
quanh nhà tôi trồng bạc hà, đậu bắp. rau
quế, ngò om… cá thịt chợ bán ê hề.. thành phố
nầy nóng muốn… khét luôn nên canh chua cũng lại là món ăn
khoái khầu, tôi vẫn thường nấu chua với gà,
cá bông lau, tôm, hay canh chua chay nấm tàu hủ chiên… măng
chua vô keo sẳn, cải chua tôi tự làm lấy ăn lai
rai quanh năm… Nhìn măm cơm rõ ràng của dân mít mà sao tai
nghe tiếng máy lạnh chạy sè sè, nhìn màn ảnh truyền
hình thấy mũi lỏ tóc vàng… Chóc chóc hai con trong nhà có việc cần
gọi…Tía; nghe con gọi bằng tía… Thấy nhớ ba
nhớ mẹ, nhớ măm cơm nghèo buổi chiều trên
bộ ván với ngọn đèn dầu thỉnh thoảng
chao gió,… Ăn cơm mà không có con chó, con gà quẩn quanh bên
chân, không nghe tiếng chim chiều về tổ,cảnh quê
nhà có thiếu thốn chút đỉnh mà có cha có mẹ có anh
chị bên cạnh đầy tình thân ái, bên nầy ngồi
ăn rất nhiều khi chỉ một mình, con bưng
dĩa gì đó vào phòng, cửa đóng Im ỉm, vợ làm ca
hai chưa về… tiếng nhạc từ máy cát sét ẻo
lả giọng ca quen thuộc với những ca khúc
cũng rất quen thuộc thời còn khoát áo lính… Ơi
Hoàng Oanh, Thanh Lan, cùng lứa tuổi với tôi, Elvis
Phương, Duy Khánh cùng đơn vị với tôi, ôi Thái
Thanh, Thanh Thúy… tuổi của chị tôi… Giọng ca xưa
còn đó, lời nhạc cũng như xưa… Chỉ có
cảnh đời là thay đổi…
Ôi! Tạo hóa gây chi cuộc hý trường…
Tô canh chua cũng bạc hà cà giá, đầu con cá bông lau chín nở nang to bít dĩa, thịt
thà trắng phao, ly rượu chát đỏ sóng sánh trong ly…
mà sao lòng tôi chùng xuống, miệng thấy như
đăng đắng… Ba ơi! Mẹ ơi! Bây giờ ba
mẹ ở đâu.? Gò Công ơi! Bao giờ ta trở
lại…
THỦY LAN VY
Viết
tại Kỳ Đà Dộng
quý đông 06